Yemen Savaşı: Tarihsel Arka Plan ve SonuçlarıYemen Savaşı, Osmanlı Devleti'nin kutsal toprakları koruma amacıyla Yemen Cephesi'nde mücadele ettiği önemli savaşlardan biridir. 23 Ocak 1919'da başlayan bu savaş, Osmanlı Devleti'nin başarısızlığıyla sonuçlanmıştır. Savaşın ana nedeni, İngiliz Devleti'nin Arap coğrafyasını istila edip sömürge haline getirme isteğiydi. Osmanlı Devleti, bu sömürgeci anlayışa karşı çıkarak bölgeye asker göndermiştir. Ancak bu süreçte bazı Arap aşiretleri İngilizlerle iş birliği yaparak Osmanlı Devleti'ne karşı savaşmışlardır. Bu durum, Arapların hem milliyetçi hem de İslamcı bir politika gütmediklerini göstermektedir. Yemen Savaşı, Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle sonuçlanmış ve bu yenilgi, İngilizlerin Arapları Osmanlı Devleti'ne karşı sürekli kışkırtma çabalarından kaynaklanmıştır. Yemen savaşı, Türkülerimize konu olmuş ve hala günümüzde söylenmektedir. Yemen Savaşı'nda Lawrence'nin RolüOsmanlı Devleti'ne karşı ayaklananlar arasında, Mekke Emiri Şerif Hüseyin de vardı. En ilginç tarafı, Şerif Hüseyin'i Mekke Emirliği'ne Osmanlı Devleti'nin atamış olmasıdır. İngilizlerin Arapları Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtmaları, bu savaşın ihanet savaşları olarak anılmasına neden olmuştur. Ünlü İngiliz ajanı Lawrence, Arapların bağımsız bir devlet kurmaları gerektiğini sürekli anımsatarak Araplar arasında sempati kazandı. Lawrence, bu stratejiyle Arapların davasını benimsiyormuş gibi görünmüştür. Bu sinsi ajanın amacı, İslam dünyasına zarar verip parçalamak ve bölge üzerinde İngiltere Devleti'nin daha rahat hareket etmesini sağlamaktı. Ancak bazı Araplar da Osmanlı Devleti'ne bağlılıklarını ve sadakatlerini bildirmişlerdir. Bu kişilerin başında Yemen'deki İmam Yahya gelmektedir. Yemen Savaşı'nda Şerif Hüseyin'in RolüYemen Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin ağır kayıplar vermesi, bölgeyi terk etmelerine neden olmuştur. Şerif Hüseyin, bu süreçte önce Medine Emiri, sonra da Cidde Kralı olmuştur. Ancak bu yükseliş, Şerif Hüseyin için pek hayra alamet olmamıştır. Bölgede oluşacak karışıklıkların sebepleri arasında Vehhabilik görüşüne sahip Abdulaziz İbn-i Suud ile liderlik mücadelesine girecek ve bu mücadelede mağlup olacaktır. Daha sonra Akabeye sürgüne gönderilecektir. Akabeye gönderilen Şerif Hüseyin, yokluklar içinde ve ağır hastalıklarla mücadele edememiş ve ölmüştür. İngilizlerin şeytani planları burada da devreye girmiştir. Şerif Hüseyin ile çıkarları bitince, Vehhabilik lideri Abdulaziz İbn-i Suud'u desteklemeye başlamışlardır. Daha önce Şerif Hüseyin'e vadettikleri halifelik makamını onu nasıl kandırdıklarını göstermiştir. İngilizlerin bu sinsi planı, Osmanlı Devleti'ni bölgeden atmak istemesiydi. Bu durum sonucunda İslam dünyasında ikilik çıkarma amaçlarına ulaşacaklardı. Önce Şerif Hüseyin'i kullanmaları, daha sonra Abdulaziz İbn-i Suud'u kullanarak planları tıkır tıkır işlemiştir. Şerif Hüseyin durumu fark etti ama her şey için çok geç oldu. Osmanlı'nın Yemen'deki KayıplarıYemen Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'ni savunan 7. Kolordu'nun tahmini olarak 300 binden fazla şehit verdiği söylenmektedir. Çanakkale Savaşı'nda bile bu kadar şehit vermediğimizi göz önünde bulundurursak, Yemen Savaşı'nın çok hüzünlü ve ihanet senaryolarının oynandığı bir savaş olduğunu söyleyebiliriz. İslam uğruna ve hayatlarını kutsal şehirler olan Mekke ve Medine için feda eden aziz şehitlerimizin ruhu şad olsun. |
.jpg "Uhud Savaşı Tarihi ve Sonuçları")
.jpg "Hendek Savaşı Tarihi ve Sonuçları")
.jpg "Ridaniye Savaşı Önemi ve Sonuçları")
.jpg "2 Dünya Savaşı Tarihi ve Sonuçları")
Yemen Savaşı'nda Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya karşı İngilizlerle iş birliği yaptığından bahsedilmiş; Şerif Hüseyin neden Osmanlı'ya karşı çıkma gereği hissetti? Ayrıca, Lawrence'nin Araplar arasındaki etkisi tam olarak nasıl oldu? Yemen Savaşı'nda Osmanlı'nın 300 binden fazla şehit verdiği belirtilmiş; bu kadar yüksek bir kayıp vermemize neden olan stratejik hatalar nelerdir?
Cevap yazMerhaba Sâkıb,
Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya karşı İngilizlerle iş birliği yapmasının ana nedeni, Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarındaki yönetiminden memnuniyetsizliği ve Arap bağımsızlık hareketlerini desteklemesiydi. Şerif Hüseyin, Arapların Osmanlı yönetiminden bağımsız bir krallık kurmasını hayal ediyordu ve İngilizler bu hayalini gerçekleştirmesi için ona destek sözü verdiler.
Lawrence'nin (Arabistanlı Lawrence) Araplar arasındaki etkisi oldukça büyüktü. Kendisi, Arap kabilelerini Osmanlı'ya karşı birleştirmede ve organize etmede önemli bir rol oynadı. Arap milliyetçiliğini destekleyerek, çeşitli kabile liderlerinin Osmanlı'ya karşı isyan etmelerini sağladı. Lawrence, Araplar arasında bir kahraman olarak görülmeye başlandı ve onun stratejik ve taktiksel desteği, isyanların başarılı olmasına büyük katkı sağladı.
Yemen Savaşı'nda Osmanlı'nın bu kadar yüksek bir kayıp vermesinin birkaç önemli nedeni vardır. Birincisi, Yemen'in zor coğrafi şartları ve iklimi, Osmanlı askerleri için büyük bir dezavantaj oluşturdu. İkincisi, lojistik ve tedarik hatlarının yetersizliği, Osmanlı ordusunun etkin bir şekilde savaşamamasına yol açtı. Üçüncüsü, yerel halkın direnişi ve Osmanlı'nın bölgedeki siyasi istikrarsızlığı, savaşın daha da uzamasına ve kayıpların artmasına neden oldu. Stratejik hatalar arasında ise, yeterince hazırlık yapılmaması ve bölgenin yerel dinamiklerinin göz ardı edilmesi sayılabilir.
Selamlar,