Kurtuluş Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Kurtuluş Savaşı'nın amacı, öncelikle ülkenin bütünlüğünü korumak ve ulusun egemenliğine dayalı olarak bağımsızlığını sağlamaktır. Türk devleti kurmak için tüm halkın seferber olduğu bu savaş, milli mücadele tarihinin en büyük zaferlerinden biridir. Çok cepheli bir savaş olması açısından Kurtuluş Savaşı, Osmanlı Devleti'nin yapamadığı vatan müdafaasını gerçekleştirerek Anadolu topraklarında yürütülen toplu bir direniş hareketidir. Mondros Ateşkes Antlaşması'na bir tepki olarak doğmuş bu mücadele, Türk milletinin ölüm kalım savaşı haline gelmiş ve büyük zaferlerle sonuçlanarak, Türklerin kendi çabalarıyla kazandıkları bir savaş olarak tarihteki yerini almıştır.

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile Anadolu ve Trakya toprakları her türlü işgale açık bir konuma gelmiştir. Bu sebepten Türkiye toprakları da işgallere açık bir konumda görülmekteydi. Mondros Ateşkes Antlaşması'nın hükümlerine göre, bu antlaşmayı imzalayan devletlere gerekli gördükleri yerleri işgal etme hakları tanınmıştı. Ülkenin işgale uğraması ile ilgili olarak padişah için önemli olan, saltanatın selamette olması ve Halifeliğin devam etmesiydi. Bu antlaşma sayesinde, ağır koşulları içeren İstanbul hükümeti, yapılacak barış görüşmelerine karşı İtilaf Devletleri'nin güvenliklerini temin eden bir durumu bahane ederek; istedikleri bölgeleri işgal edecekleri düşüncesiyle hareket ediyorlardı. İstanbul ve çevresinde bulunan Boğazlar İngilizlerin kontrolüne geçti. Diğer taraftan İngilizler Batum, Antep, Konya, Çanakkale, Samsun, Bilecik, Maraş, Urfa, Kars ve Merzifon'u işgal etmişlerdi. Fransızlar ise Trakya'daki demir yolunun önemli istasyonlarını ve Afyon, Adana, Mersin ve Dörtyol'daki istasyonları işgal ederek bu bölgelere el koymuşlardı. İngilizler tarafından işgal edilen yerler daha sonradan Fransızlara terk edilmişti. İtalyanlar ise Fethiye, Bodrum, Kuşadası, Antalya ve Marmaris gibi Ege kıyılarını işgal ettiler. Mondros Mütarekesi'nin altı vilayetinin Ermenilere bırakılmasıyla bu devlet, işgal girişiminde bulunmuştur. Bu madde dolayısıyla Ermeniler, bu toprakları almak için harekete geçtiler. Ermeniler, Anadolu'da yayılmaya ve bölgedeki Türklere zulüm ve baskılar ile yıldırma politikası uyguladılar. Bu bölgede bulunan halkı öldürüp, eşyalarını yağmaladılar. Mersin, Adana, Kozan ve Osmaniye, Fransızlarla birlikte Ermeni çetecilerin eline geçmişti. Yunanlılar ise kendilerine vaat edilmiş olan Ege bölgesini ele geçirmek için İngiliz ve Amerikan savaş gemilerinin koruması altında İzmir'i işgal etmek üzere harekete geçtiler. Bu işgallere karşı Hasan Tahsin'in düşmana karşı attığı ilk kurşun ile Kurtuluş Savaşı'nın başlaması sağlanmış oldu. İstanbul hükümeti, Osmanlı hükümetleri ve padişah, işgallere karşı ses çıkarmadı ve orduyu güçlendirmeye yönelmediler. Sadece kendi çıkarları etrafında saltanatın devam etmesi ve sarayın zarar görmemesi düşüncesindeydiler.

Kurtuluş Savaşı'nda işgallere karşı ilk silahlı direniş, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde gerçekleşmiştir. Bu bölgede Fransızlara karşı ilk Kuvayi Milliye hareketi, Batı Anadolu'da Yunanlılara karşı oluşmuştur. İzmir'i işgal eden Yunan birliklerinin Anadolu içlerine doğru ilerlemeye başlaması ile Osmanlı hükümetinden artık hiçbir şey beklenemeyeceği yani topraklarını koruyamayacak olduğu kesinleşmişti. Bu sırada Mustafa Kemal Paşa, dokuzuncu kolorduya atanmıştı. Osmanlı Devleti'nin yapamadıklarını, artık kayıtsız şartsız bağımsız olmak için Türk devleti korumak gerektiği düşüncesiyle, Mustafa Kemal Paşa, milli mücadeleyi başlatması gerektiğini vurgulamıştır. Düşman işgaline karşı bazı bölgelerde oluşan direnişler sayesinde direnişin temelleri atılmıştır. Mustafa Kemal Paşa, askerleri örgütleyerek; Anadolu'daki komutanlarla temas haline geçmiş ve halka felaketin büyüklüğünü anlatarak, işgallere karşı hep birlikte ayaklanma olması gerektiğini bildirmiştir. Bu sebeple üç ilde büyük kongreler düzenleyerek; vatanın bütünlüğünün tehlikede olduğunu ve bunun üstesinden gelmek için hep birlikte hareket etmek gerektiğini belirtmiştir. Bu anlamda ulusun bağımsızlığını yine ulusun kendi kararının kurtaracağı belirtilerek; hep birlikte hareket etmenin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca ulusal sınırlar içinde vatan topraklarının bölünmezliği için herkesin kanının son damlasına kadar savaşması gerektiği bildirilmiş ve Kurtuluş Savaşı'nın sinyallerinin tüm Anadolu topraklarına yayılması sağlanmıştır. Kuvayi Milliye'nin doğuşu, Milli Mücadele'nin başlaması ve büyük bir hızla toprakların müdafaa edilmesi gerekiyordu. 19 Mayıs 1919'da Atatürk'ün Samsun'a çıkması ile Amasya Genelgesi yayımlandı. Daha sonra Erzurum ve Sivas'ta yapılan kongreler sonucunda Kurtuluş Savaşı'nın ilk sinyalleri verilmiş oldu. İstanbul'un işgal edilmesinden sonra Meclis-i Mebusan'ın kapatılmasıyla, Osmanlı hükümetinin tamamen ortadan kaldırılması söz konusu olmuştu. Ulusu temsil eden ve ulus adına karar veren yetkili organlara ihtiyaç vardı. Bunun için yeni bir meclis gerekiyordu. Bu sebeple 1920 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. Osmanlı Devleti ile İngiltere, Fransa, Ermenistan, Belçika, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya ve Sırp devletleri ile imzalanan Sevr Antlaşması ile bu antlaşmayı imzalayanların vatan haini sayılmasıyla Kurtuluş Savaşı başladı. Doğu cephesi, Güney cephesi ve Batı cephesi'nde Sakarya Meydan Muharebesi başladı. Bunun üzerine Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi gibi önemli savaşlar sonrasında, Anadolu'nun sonsuza kadar Türk yurdu olarak kalacağını tüm dünyaya Türk halkı kanıtlamış oldu. Mudanya Ateşkesi ardından Lozan Barış Antlaşması imzalanan yeni Türk devleti ile tüm dünya artık Türk devletini kabullenmiş oldu. Türkiye, sömürge devletlerinin elinden kendi çabaları, gücü, azmi ve kararı ile kurtulmuş oldu. Verilen onca insanın kanı ve canı sayesinde Kurtuluş Savaşı başarı ile sonuçlandı.