Afganistan Savaşı Tarihi ve Sonuçları
05 Temmuz 2024

Afganistan Savaşı Tarihi ve Sonuçları

Afganistan Savaşı

Savaşın Başlangıcı

Afganistan Savaşı, 7 Ekim 2001 tarihinde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 11 Eylül 2001'deki terör saldırılarının ardından Afganistan'a karşı savaş ilan etmiştir. Bu savaş, dönemin ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" adı altında başlattığı bir harekattır. Harekâtın temel amacı, Usame Bin Ladin'in yakalanması ve Taliban ile yandaş güçlerin ortadan kaldırılmasıydı. Ayrıca, Afganistan'da iç güvenliği sağlamayı hedeflemekteydi.

ABD ve Koalisyon Güçlerinin Müdahalesi

ABD ve Birleşik Krallık, Afganistan'a önce hava saldırısı düzenlemiş ve sonrasında takviye güçlerle kara harekâtına başlamıştır. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, Amerikan ve İngiliz askerlerinin Taliban ve El-Kaide hedeflerini vurmaya başladığını duyurmuştur. 2002 yılında Amerikan ve İngiliz askerleri, Kuzey İttifakı ile savaşa katılmıştır. Gerginliklerin artması üzerine NATO güçleri Afganistan'a asker göndermiştir. Amerikan hükümeti, kalıcı barışı sağlamak amacıyla bölgede asker bulunduracağını açıklamıştır. Başlangıçta Taliban'ı güçten düşüren saldırılar, kısa sürede Taliban kuvvetlerinin yeniden toparlanmasıyla sonuçlanmıştır. El-Kaide'nin hareketlerini kısıtlamak ve denetim altına almak tam anlamıyla başarılamamıştır.

Uluslararası Katılım ve Destek

Dönemin İngiltere Savunma Bakanı Adam Ingram, 4 bin 200 İngiliz askerinin Afganistan'a gönderileceğini bildirmiştir. Operasyonlar bir ay dolmadan Türkiye'nin de aralarında olduğu birçok ülke, Afganistan'a asker göndereceğini açıklamıştır. Birleşmiş Milletler, Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü'nün kurulmasını ve Afgan halkına güvenlik desteği verilmesini onaylamıştır. NATO, Ağustos 2003'te ISAF'ın sorumluluğunu üstlenmiştir.

Demokratikleşme Çabaları

Afganistan'da savaş sürerken, ülkede demokratikleşme çabaları da devam etmiştir. 2004 yılının başında yeni bir anayasa oluşturulmuş ve Ekim ayında yapılan ilk demokratik seçimler sonucunda Hamit Karzai devlet başkanı olmuştur.

ABD ve NATO'nun Rolü

ABD Başkanı George W. Bush, 2006 yılının Mart ayında Afganistan'a ilk ziyaretini yaparak Karzai ile görüşmüştür. 2007 yılının başında Bush, NATO'dan uluslararası koalisyon askerlerinin sayısının artırılmasını istemiştir. Barack Obama, başkan adaylığı sırasında 2008'de Afganistan'a ilk ziyaretini yapmıştır. Göreve başlamasından hemen sonra, Afganistan'daki Amerikan askerlerinin sayısını 17 bin kişi daha artırmıştır. 2010 yılında yaklaşık 30 bin Amerikan askerinin daha Afganistan'a gönderileceğini duyurmuştur. Bu rakamla, 2001'den itibaren Afganistan'daki ABD askerlerinin sayısı yaklaşık 100 bine ulaşmıştır. NATO'nun da 40 bin askeri bulunuyordu.

Geri Çekilme Planları

Hollanda, Ağustos 2010'da Afganistan'dan askerlerini çeken ilk NATO üyesi olmuştur. Obama, Mayıs 2011'de Usame Bin Ladin'in Pakistan'da yapılan bir operasyonda öldürüldüğünü duyurmuştur. Bin Ladin'in öldürülmesinden sonra Amerikan askerlerinin geri çekilmeye başlanacağını açıklamıştır. İlk etapta 2009'da bölgeye giden yaklaşık 33 bin askerin 15 ay içinde döneceği bildirilmiştir.

Afganistan ile ABD Arasındaki Gerginlikler

Washington ile Kabil arasındaki gerginlikler 2012 yılında yaşanan olaylarla artmıştır. Amerikan askerlerinin Şubat ayında Kur'an yaktığının ortaya çıkması üzerine iki ülke arasındaki ilişkiler gerilmiştir. Kandahar bölgesinde NATO üssünde görevli Amerikan askerinin, yakındaki bir köyde sivilleri öldürmesiyle ilişkiler iyice gerilmiştir. Bu saldırıda aralarında 9 çocuğun da bulunduğu 15 kişi hayatını kaybetmiştir.

Güvenlik Devir Teslimi ve İkili Güvenlik Anlaşması

Afgan güçleri, ülke genelinde güvenliği sağlama görevini NATO'dan Haziran 2013'te devralmıştır. Fransa, 2012 yılının sonunda Afganistan'daki muharebe amaçlı askerlerini çekeceğini bildirmiştir. Afgan meclisi, 2014'ten sonra çok sayıda Amerikan askerinin Afganistan'da kalmasını öngören ABD ile İkili Güvenlik Anlaşması'nı Kasım 2013'te onaylamıştır. Anlaşmanın yıl sonuna kadar imzalanmasını isteyen meclis, Afganistan lideri Karzai'nin Nisan 2014'te yapılacak seçimleri beklemesiyle hayal kırıklığına uğramıştır.

Savaşın Sonlandırılması ve Kararlı Destek Misyonu

Afganistan ile ABD arasında, 2014 sonrasında Afganistan'da yaklaşık 10 bin Amerikan askerinin kalmasına olanak sağlayan İkili Güvenlik Anlaşması imzalanmıştır. İngiltere, 13 yıl aradan sonra Afganistan'dan çekilmiştir. ABD liderliğindeki NATO güçlerinin Afganistan'daki savaş yönetimi, 28 Aralık'ta Kabil'de düzenlenen törenle resmen sona ermiştir. 13 yıl önce başlayan Taliban ve El-Kaide ile mücadele misyonu, 1 Ocak 2015'ten itibaren "Kararlı Destek" misyonuna dönüşmüştür. Bu misyon kapsamında 11.000 Amerikalı asker ve 13.500 yabancı asker, Afgan güçlerine eğitim vermek üzere ülkede kalacaktır. Amerikan askerlerinin bir kısmı gerektiği durumlarda terörle mücadele operasyonlarına da katılacaktır.

Amerikan askerleri, belirli birkaç üste kalacak ve sayıları 2015 sonuna kadar 5-6 bine düşürülecektir. NATO'nun savaş misyonunun 31 Aralık 2014'te sona ermesiyle, 350 bin Afgan güvenlik gücü ülkenin güvenliğinden sorumlu olacaktır. ABD sadece hava desteği verecektir.

Taliban Saldırıları ve Kayıplar

Ülkede NATO güçlerinin çekilmesiyle Taliban saldırıları yeniden başlamıştır. Son iki yılda 9 binden fazla Afgan askeri, Taliban'la savaşırken hayatını kaybetmiştir. Bu rakam, 13 yılda ölen Amerikan askerlerinin sayısının yaklaşık dört katıdır. Afgan güvenlik güçleri de aynı dönemde 4.600 kayıp vermiştir.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Popüler İçerik

1 Dünya Savaşı Cepheleri Nelerdir?

1 Dünya Savaşı Cepheleri Nelerdir?

Siber Savaş Türleri ve Özellikleri

Siber Savaş Türleri ve Özellikleri

VaRNA Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

VaRNA Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Çanakkale Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Çanakkale Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Sakarya Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Sakarya Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Güncel

Soğuk Savaş Tarihi ve Sonuçları

Soğuk Savaş Tarihi ve Sonuçları

Güncel

Yermük Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Yermük Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Güncel

Kösedağ Savaşı Tarihi ve Sonuçları

Kösedağ Savaşı Tarihi ve Sonuçları