1. Dünya Savaşı 1. Dünya Savaşı, insanlık tarihinin en büyük ve yıkıcı savaşlarından birisidir. Pek çok dünya devleti bu savaşa katılmıştır. Savaş, 1914 ve 1918 yılları arasında gerçekleşmiştir. Şimdi, bu savaşın genel nedenleri ve sonuçları hakkında bilgi verelim. 1. Dünya Savaşı'nın Sebepleri
1. Dünya Savaşı'nın Aşamaları Savaş aşamalarında ülkeler arasında bloklaşmalar oluşarak İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri gibi kavramlar ortaya çıkmıştır. Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya devletleri Üçlü İttifak Devletleri'ni oluşturmuşlardır. Daha sonra İtalya bu gruptan ayrılmış ve Osmanlı Devleti ile Bulgaristan bu gruba dahil olmuştur. Bu devletlere karşı olarak İngiltere, Fransa ve Rusya Üçlü İtilaf Devletleri'ni kurmuş ve ardından İtalya, Sırbistan, Japonya, ABD ve Yunanistan bu gruba katılmıştır. Bu gruplar oluşurken ham madde ve pazar arayışları ve siyasi düşünceler etkili olmuştur. Savaş, 28 Haziran'da Saraybosna kentine ziyarete gelen Avusturya-Macaristan veliahtının bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi ile alevlenmiştir. Bu olay tarihsel olarak "kıvılcım olayı" olarak bilinir. Avusturya-Macaristan Sırbistan'a savaş açınca, ardından tüm dünyaya yayılmış ve 1. Dünya Savaşı başlamıştır. Osmanlı Devleti, Avrupa'nın iki bloğa ayrılmasıyla yalnızlık endişesine kapılarak diplomatik bir beraberlik sağlamak adına Almanya'nın yanında savaşa girme kararı almıştır. Osmanlı Devleti'nin savaşa girmesindeki amacı kaybettiği toprakları geri almak ve Almanya'nın desteği ile ülkenin daha iyi kalkınabileceğini düşünmesidir. Almanya da Osmanlı'yı yanına alarak yeni cepheler açmayı, Osmanlı'nın petrol kaynaklarından yararlanmayı ve Osmanlı Halifesi'nin dini gücünü kullanmayı amaçlamıştır. Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'na Girmesi Osmanlı'nın savaşa girmesi ile birçok yeni cephe açılmıştır. İttifak Devletleri'nin yükü biraz hafiflemiştir. Osmanlı birçok cephede savaşmıştır. Bunlar:
1. Dünya Savaşı sırasında İngiltere, Fransa ve İtalya kendi aralarında gizli anlaşmalar yaparak Osmanlı topraklarını paylaşmaya başlamışlardır. Bu anlaşmalarda İstanbul, Boğazlar, Trabzon'a kadar olan kıyılar, Erzurum, Van ve Bitlis Rusya'ya verilmiştir. On İki Ada, Antalya ve çevresi, Konya, Aydın ve İzmir İtalya'ya verilmiştir. Musul hariç tüm Irak İngiltere'ye verilmiştir. Adana, Antakya, Suriye kıyıları ve Lübnan Fransa'ya bırakılmıştır. ABD'nin 1. Dünya Savaşı'na Girmesi ve Wilson İlkeleri Amerika Birleşik Devletleri'nin 1. Dünya Savaşı'na girmesinin ardından dönemin Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson, bir barış yapılması gerektiğini ve bunun için yapılması gereken esasları "Wilson İlkeleri" olarak açıklamıştır. Bu ilkeler:
Bu ilkeler, çok insancıl olmasına rağmen sömürgeci devletlerin çıkarlarına ters düşmüştür. Bu nedenle pek uygulanmamış fakat uygulanıyormuş gibi görünmüşlerdir. Sömürgecilik anlayışı yerine manda ve himaye sistemini kurmuşlardır. İttifak Devletleri ise bu ilkeler doğrultusunda barış için ümitlenmişlerdir. Ancak bu ilkeler bir barış getirmemiştir. 1. Dünya Savaşı'nın Sona Ermesi Anlaşma Devletleri mağlup edilmiş ve bu devletlerle tek tek anlaşmalar imzalanmıştır. Ardından Paris Barış Konferansı düzenlenerek savaşın bitmesi için bir anlaşma taslağı hazırlanmıştır. Bu anlaşmalar ile yenilen devletler büyük toprak kayıpları yaşamış, siyasi, askeri ve ekonomik alanda güçsüzleşmişlerdir. Yeni devletler kurulmuş, sömürgeler el değiştirmiştir. 1. Dünya Savaşı Genel Sonuçları
|