Kut Savaşı, Kut'ül Ammare Kuşatması olarak da bilinen ve 7 Aralık 1915 ile 29 Nisan 1916 tarihleri arasında İngiliz kuvvetleri ve müttefikleri ile Osmanlı kuvvetleri arasında geçen I. Dünya Savaşı'nın önemli muharebelerinden biridir. Bu savaş, 1. Kut Muharebesi olarak da adlandırılmaktadır.

Dicle Nehri kıyısında, Kut'ül Ammare şehri yakınlarında yer alan İngiliz ve müttefiklerinin kuşatılması ile başlayan muharebe, şehrin Osmanlı Ordusu tarafından ele geçirilmesi ve İngiliz birliklerinin tamamının esir alınmasıyla sonuçlanmıştır. Kut'ül Ammare, Dicle Nehri kıyısında, Şattülarap kanalı ile birleşen Basra Körfezi'nin 350 km kuzeyinde, Bağdat'ın 170 km güneyinde yer alan bir kasabadır. 1915 yılı nüfus sayımına göre şehirde 6500 kişi yaşamaktaydı.

Birinci Dünya Savaşı'nda kazanılan en önemli zaferlerden biri olarak kabul edilen Kut Savaşı, Çanakkale Savaşı'nın gölgesinde kalsa da, İngilizlerin prestijini beklenmedik bir şekilde sarsmıştır. General Charles Townshend dahil olmak üzere çok sayıda yüksek rütbeli İngiliz subayı esir düşmüş, bu durum Irak cephesinin her iki taraf açısından da öneminin artmasına neden olmuştur. Ne yazık ki, Osmanlı Ordusu bu zaferle ele geçirdiği inisiyatifi, ilerleyen aylardaki hatalı kararlarla sürdürememiş ve bir yıl sonra İngilizler karşısında ağır yenilgilere uğrayarak Bağdat'ı ve daha sonra tüm Irak'ı terk etmek zorunda kalmıştır. Mezopotamya'daki 400 yıllık Osmanlı egemenliği böylelikle sona ermiştir.

Osmanlı ordusu, Kut'ül Ammare'de İngilizleri tam anlamıyla kuşatmış ve bir çember içine almıştır. Bu kuşatmayı yarmak için İngiliz birlikleri zaman zaman takviye alsa da başarılı olamamıştır. Mart ayına kadar süren bu kuşatma sırasında İngilizler büyük kayıplar vermiş, nehirlerden yapılan cephane ve yiyecek yardımı yeterli olmamıştır. Bu yarma girişimleri sırasında Sabis bölgesinde Ali İhsan Bey komutasındaki birlikler de başarılı çatışmalar vermekteydi. Sabis Meydan Savaşı olarak tarihe geçen bu çatışmalarda Osmanlı askerleri büyük başarılar elde etmiştir.

10 Mart 1916 günü zor durumda bulunan İngiliz birliklerine, Halil Paşa tarafından teslim olma çağrısı yapılmıştır. İngilizler bu çağrıya olumlu cevap vermeyerek, 6 Nisan günü büyük bir saldırıya geçerek yarma harekâtına girişmişlerdir, ancak başarılı olamamışlar ve büyük kayıplar vermişlerdir. 29 Nisan 1916 tarihinde İngiliz birlikleri teslim olmuştur.

29 Nisan 1916'dan, Türkiye'nin NATO'ya üye olduğu 1952 yılına kadar bu tarih, her yıl Kut Bayramı olarak kutlanmıştır. Bu zafer, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki nadir zaferlerinden biri olarak tarihe geçmiştir.

Kut Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaş stratejisi, askeri liderlik ve taktiksel üstünlüğünü gözler önüne seren önemli bir olaydır. Halil Kut Paşa'nın komutasındaki Osmanlı birlikleri, kısıtlı kaynaklarla büyük bir başarı elde etmiş ve savaş tarihine damga vurmuştur. Aynı zamanda, bu zafer, İngiliz İmparatorluğu'nun prestijine büyük bir darbe vurmuştur ve I. Dünya Savaşı'nın Ortadoğu cephesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.