Cemel Savaşı, 656 yılında Halife Ali bin Ebu Talib ile İslam Peygamberi Muhammed'in dul eşi Aişe'nin tarafları arasında Basra'da gerçekleşen bir savaştır. Müslümanlar arasındaki ilk iç savaş olarak bilinir. Diğer bir söyleyişle Basra Savaşı olarak da anılmıştır. Cemel Savaşı, Halife Ali bin Ebu Talib'in zaferi ile son bulmuştur. Savaşta Aişe'nin müttefiklerinden Zübeyr bin Avvam ve Talha bin Ubeydullah öldürülmüştür. Aişe, Ali tarafından Medine'ye gönderilmiştir. Savaşta çok fazla kayıp olup, her iki taraf da yaklaşık on bin kayıp vermiştir. Cemel sözcüğü Arapça'da "deve" anlamına gelmektedir. Bu yüzden Cemel Savaşı, Aişe'nin devesi etrafında gerçekleştiği için bu isimle anılmıştır.

Muhammed'in ölümünden sonra sırasıyla Ebu Bekir, Ömer ve Osman İslam devletinin başına geçmişlerdir. Ancak üç halife de Şia tarafından onaylanmamıştır. Ebu Süfyan, Osman'ın halife seçilmesine çok sevinmişti. Haşimoğulları, ilk iki halifeye yumuşak bir şekilde davranmışken, halifeliğinin ilk 6 ayında Osman'a karşı çıkmışlardır. O dönemde yapılan fetih hareketlerine katılmışlardır. Ebu Bekir zamanında kitap haline getirilen Kur'an-ı Kerim'in çoğaltılması ve bu nüsha dışındaki diğer nüshaların yok edilmesi için Ali, Osman'ın arkasında durmuştu.

Osman'ın halifeliğinin ikinci 6 yılında, yakından ilgilendiği siyaset ve valilikler için akrabalarını ön görmesi iddiaları, Ali tarafından halifeye karşı tavır takınmasına sebep oldu ve bu dönemde Ali ile Osman arasında görüş ayrılıkları yaşanmıştır.

Başlangıçta Ali'ye biat etmiş olan bazı kişiler, umdukları valilik taleplerine olumlu cevap alamayınca ona karşı tavır almışlardır. Basra valisi Abdullah ile Talha ve Zübeyr'in Mekke'ye gidip hac dolayısıyla burada bulunan Aişe'nin yanında olmaları ve Osman'ın izini sürüp takip etmek üzere birlik olup hazırlık içine girmeleri, Emevioğulları için bulunmaz bir fırsattı.

Cemel Savaşı, Kasım 656 yılında meydana gelmiştir. Aişe'nin ordusunun mağlubiyeti ile sonuçlanmış, bu savaşa katılan Ümeyye oğulları da mağlup olmuştur. Ali, savaşı kaybeden Aişe'ye hiçbir zarar vermeyip onu Medine'ye sürgün göndermiştir.

Cemel Savaşı, İslam devletinde yaşanan ilk iç savaşlardan biridir. İslam aleminin ikiye bölünmesinde büyük bir rol oynamıştır.

Savaş sırasında Aişe'nin ordusu, oldukça organize ve disiplinli bir şekilde hareket etmiştir. Ancak Ali'nin stratejik dehası ve savaş tecrübesi, zaferin kazanılmasında büyük bir rol oynamıştır. Ayrıca, bu savaşın ardından İslam devletinin iç huzuru ciddi şekilde bozulmuş ve Müslümanlar arasında derin ayrılıklar oluşmuştur.